4

Ibilaldia

1 Igotzen zen

2 Agertzen zirelako

3 Agertzen zitzaidan

4 Baretasuna

Izotzetik_BARRUA 26/11/08 17:02 Página 151

ten, ez eta begirada gorderik botatzen ere. Inkontzientzia ere

lehorra zutela pentsatu nuen. Bi gauzetarik bat; edo astaputz

batzuk ziren eta edertasunak ez zien batere deitzen, edo garrantzirik

gabekoa zuten egunero begien aitzinean edukitzeagatik,

edo biak, ohituraren izenean edertasuna begiratzen ez

duenak zozokeria hutsean dabilela ez baitaki, hemen, hor

edo han. Bi gizonak sakonki begiratu nituenean, haien funtsagabekeria

agertu zitzaidan.

Ertzeko etorbide hark mendixka batera zeraman, semaforo

zuri xume bat zegoen pantokatto1 batera. Tripako minez

bezala okertzen ziren tamariz enbor txikien artean, nire gorte

ofizialaz inguraturik, patartxo hura iragan nuen, urduri,

zer ezagutuko nuen ez jakinez. Bi bizkartzain armatuen aurretik

bakar-bakarrik nenbilen, ibilaldia irekitzen banu bezala.

Garai hartatik, berriro, etxeak ikusi nituen, han urrun

xamarrean. Berehala, elizarik ez zegoela ohartu nintzen, eta

bitxia egin zitzaidan. Nahiz eta apalak izan, egoitza haiek aski

ederrak ziren, bizitza batekoak eta zabal-zabalak. Burges

auzotegi bat izan zitekeela gogartu nuen, edo, beharbada,

kanpotarrek jabeturiko gune berezi bat ere. Handik iragaitean,

bitxi egin zitzaidan ikustea nola, gure lerroak utzirik, gurekin

zegoen haurreriaren erdia haien egoitzetara lehiatu

zen, umeek arras xumeak iduri baitzuten eta haiek erakutsitako

izateak egoitza horien itxurarekin gutxi ikustekorik bazeukalako.

Agian aurreiritziz beteriko pentsamena neukan.

Etxe multzo hura atzean utzirik eta lur hauskorreko oinbidez

aldekaturik zegoen karrika argitsu batetik, arrantzaleen

portura zeraman bidea hartu genuen, beste auzotegi batera

bagindoazen bezala. Portuaren inguruan, etxeak arras desberdinak

ziren; meharrak, desproportzionatuak bezala, buru

bat baizik kabitzen ez zen leihotxoz horniturikoak, loreez

1 Patar txikia, maldatxo

– 152 –

Izotzetik_BARRUA 26/11/08 17:02 Página 152

ponpoxtuta, nahiko apailatuta, kolorezko zurez eginiko balkoi

xumez lirainduta, denak gorriak, orlegiak edo urdinak.

Loreak edo parrak zintzilika zeuzkaten, balkoietatik negar

xorta gorriez ihes egin nahi balute bezala. Barneko kaleetan

sartu ginen, eta haien estutasunak ez zuen argirik sartzen uzten.

Hezetasuna eta itzala ziren nagusi.

Galdera isilen artean, porturaino abiatu ginen. Arrantzaleak

lanean ari ziren, gizon-emazteak eguneko arraina deskargatzen,

harrapatu zuten altxorra kaiaratzen.

Burdinazko kaiola handi batzuetan odolez beteriko arrain

urdin ilunak botatzen zituzten, atun batzuen pareko arrainak,

ahoa irekita oihu mutuez erortzen ziren hegaluze batzuen

antzeko abere handiak. Egun hartan lortu omen zuten arrantza

mirakulutsua ni nintzen turista miresteko egina zegoela

zirudien. Milakakoa zen, eta hainbeste arrain batean ikusteak

harritu ninduen. Horrek arrantza ongi zihoala esan nahi

zuen, eta etekin hura herriko ekonomiaren ardatz nagusia

izan zitekeela ere. Xira horiz eta orlegiz jantziriko gizonemazteek

haien indar guziez atunak banan-banan eta eskuz

esku kaiaratzen zituzten, harrizko eskailera sendo haietatik

gorantz. Itsasaldi apal beterantz gindoazela nabari zen, barkuak

kaian gero eta azpiago desagertzen zirelako; eta, itsas

zolatik heldu bezala, atunak saltoka eskuz esku zebiltzan,

arrantzaleen xira horiak odolaren zipriztin gorriz zikindurik.

Oihuak, kezkak, oharrak, txistuak, motorrak, plastikoak eta

boten soinu kraxkalariak kantuz ari ziren, denak beren musika

bitxian. Horri guztiari neurkada iraunkorra emateko gisan,

ur zurruta indartsu batzuk ontziak garbitzen hasi ziren,

urodi1 luzeen puntak gora eta behera, suge mugikor batzuen

pare, egiten zutelarik.

Nire aldamenean zeuden neskatxen ahots zorrotzak, tutuak,

ontzi garbitzaileen ur zarrastak, zur-zubien dilinda me-

– 153 –

1 Ura botatzeko erabiltzen den plastikozko hodia

Izotzetik_BARRUA 26/11/08 17:02 Página 153

taltsuak, txaranga kakofoniko baten pareko musika jotzen ari

ziren. Lerratze tximistari batez, arrainak burdina beltzezko

kartzeletan erortzen ziren, bata bestearen ondoan, gainean,

zeukaten abiadura indartsua orgetako hagen1 aurka kolpe azkar

batez gelditurik, azken jauzi ilauna emanik. Ikuspegi txoragarri

hari zuhurki erreparatzen egon ginen, nire gidariek

inoiz ikusiriko zerbait erakutsi nahi baitzidaten. Baina ez zen

hala edo ez zekiten hala ez zenik ere. Nire oroitzapeneko

txoko batean, ilunpean gorderik, irudi berdintsuak neukazkien,

itsasontzienak, atun odoltsuenak, kaiola beltzenak, jendearen

trumiltasunarena, giroaren usain eta soinuarena; noiz

artxibatuta, aldiz, jakin gabe. Herrikoak izateagatik, nirekin

zeuden bi gizonek denak agurtzen zituzten, eta handik iep

eta iepaka iragan ginen, kaiaren irtenbidea harturik.

Kaiko harrabots tintingarria gibelean utzita, gure bidea

segitu genuen; eta, portutik ateratzerakoan, zerbaitek harritu

ninduen: bide seinale guziak elebidunean idatzita zeuden,

ingelesez eta beste hizkuntza batez, agian neskatxei, nire bi

guardiei eta arrantzaleei entzun niena. Eskuinaldea zerakusan

zagita baten gainean, adibidez, “Town” izenaren ondoan,

“Alalo” ezartzen zuen, herriko erdigunera joateko bide hura

hartu behar zela erakutsiz. Guk zuzen jarraitu genuen eta

portua atzean utzi genuen. Arrantzaleen arteko une labur horretan

ingelesezko hitz bat ere ez nuela entzun berriz ere

ohartu nintzen, denak aliziz mintzatzen baitziren, haien

ama-hizkuntza zela aski garbi erakutsiz. Hala zeukala izena

orduan esan zidaten.

1 Barroteak

– 154 –

Izotzetik_BARRUA 26/11/08 17:02 Página 154

Portutik ehun metrora zegoen etxe baten aitzinean gelditu

ginen, bi gizonak, bi neskatxak eta bostok. Haurrak korrika

eta oihuka barnera sartu ziren, amari agur bero bat egin ziezaioten.

Haien aurrean pasa nendin, nire laguntzaileek sartzeko

keinua egin zidaten, eta berehala sukaldera abiatu

ginen. Han zeuden bi emazteek bitxiki so egin zidaten, egin

ziguten, haien senarrek eskuetan zeukaten zizparen arrazoia

ulertzen ez balute bezala. Burua itzulirik eta nahiko kezkaturik,

usain gozoa lurrintzen zuen atunez beteriko eltze haren

inguruan berriro lehiatu ziren. Bi bizkartzain xumeek berehala

emazteak lasaitu zituzten, eta, armak bazter batean utzirik,

arrotz bat bezala aurkeztu ninduten. Berriro nire aldera

itzuliz, gozoki agurtu ninduten, ezagun bati ematen zaion

harrera eginez. Maite eta Miren Maite zuten izena.

Laster, mahai inguruan afaltzera eseri ginen. Haien jateko

manera osoki aliztiarra zela adierazi zidaten, baina nire buruari

galdetu nion zer zen Alizerri haren sukaldatzeko manera?

Arrotz eragin kulturalik gabekoa, ala bertako mozkinekin

soilik eginiko lana? Zergatik halako galderak bururatzen zitzaizkidan

ez nekien. Ametsetan galdu gabe eta gaizki ikasia

ez nintzela erakutsi nahiez, biziki1 ona zegoela esan nien.

Egia aitortzeko, atunezko egosaldi gozo hura benetan zaporetsua

zegoen, eta bigarren aldiz platera bete zidaten. Gosez

bainengoen, erroitza hartan erori nintzenetik, sagarretik

– 155 –

5