B

“-Adan eta Eba”, Eba... Ez, ba.” Irakaslea teoria bitxi hura

adierazten ari zitzaien, munduko lehen emaztea euskalduna

zela, eta bere izena Ez eta Ba hitzez osatuta zegoela... Ikasleei

irriak deblauki ateratzen zitzaizkien. Arras sinesgabetuta

agertu ziren, eta, beharbada, arrazoi guztiz. Irakasleak bere

lana betetzen baitzuen, eta ikertze istorioan agertu ziren teoria

guztiak agertarazten zizkien, nahiz eta batzuk sinesgaitzak

izan.

“-Noeren uholde handitik ihes eginiko populu baten

hondarrak izaten ahal gintezke”. Atlantida zelako lurralde urperatuaren

ondorioa gintezkeela ere esan zien, eta hala, euskaldunen

iturburuaz ezagutzen zituen teoria guziak

bazoazen.

– 20 –

Izotzetik_BARRUA 26/11/08 17:02 Página 20

“Baina hipotesi seriosenek Kaukasotik heldu garela diote”,

segitu zuen, “eta gaur egun pil-pilean dauden hipotesiak

eta ikerketak iturri horren buruzkoak dira”.

“Beste batzuk badaude, soinuz eta hitzez egindako lehen

hizkuntza izan zitekeela.”

Irakaslea bere zalantza guziekin Kaukasoko teoria horren

gorabeherak esplikatzen hasi zitzaien, hala nola bi populuen

arteko berdintasun berezienak, burezur forma berdinenak,

Rh O- odol talde ugarien iker emaitzak, hizkuntzaren berdintasun

ohargarrienak, aditzaren morfologiarenak, bi lurren

arteko latitude berdineko frogapenak, izadi berdintsuarenak,

Itsas Beltzaren bazterrarenak eta beste hainbeste...

Kaukasoko populua, aro urrun batean, hotzetik ihes eginiko

herria zela zioen, eta gu haien arrastoak izan gintezkeela

adierazten zien; hobe, bi herriren bateratzearen emaitza

izan ginatekeela, urrundik hurbilduriko herri ibiltari baten

ekarpenari esker, betitik hemen bertan bizi izan zen herria

gehitu eta aberastu izan zitekeela.

Ikasleak, jakin-gosez beterik, isil-isilik zeuden, irakasleak

zesan1 oro entzuten, batez ere hipotesi guziak zientifikoak zirela

adierazten zuelarik. Hain manera hargarriaz mintzatzen

zitzaien, esandako guztiak onartzen zituztela, hori guztia frogatuta

ez zegoela jakin arren.

Maisua hizkuntzen iraun biziaren teorian sartu zen ere, ea

zenbat denbora iraun zezaketen hizkuntzek: “Zientziak frogatu

duen bezala, latin eta grekoa bezalako hizkuntza handiek

gutxi gorabehera 1.500 urte gehienik iraun zuten, eta

beste norabait abiatu ziren, zuek gaur egun ezagutzen dituzuen

hizkuntzetara. Aldiz, zientzia berak mintzaira nagusi

horiek nondik datozen bidea ez du inoiz ireki, mundua hizkuntza

zabal horiekin hasi izan balitz bezala, baina euskarak,

1 Esaten zuen

– 21 –

Izotzetik_BARRUA 26/11/08 17:02 Página 21

bederen, eta gutxienik 4.000 edo 5.000 urte bizirik daramala

badakigu. Orduan zer? Zergatik ez pentsatu, aipatu dudan

zientzia aldizkariak agertzen duen bezala, gure hizkuntzak

egin duen bidea munduko luzeetan luzeena izan daitekeela?

Zergatik ez onartu jakingabetasunak murgiltzen gaituen aise

lehenagoko denboretara eramaten gaitukeela, eta, beharbada,

gizakia mintzatzen hasi zen aro berezi hartara? Nik hala dela

uste dut...”, esan zien umilki.

Airean ahots lainotsu bat zientziak frogatu ez dituenak

poetikak asma ditzakeela lehunki xaramelatzen ari zen. Kantu

goxo horren airea erroitz arriskutsu hartatik etortzen ari zitzaidan,

inork adi ez zezakeen xaramela liluragarri baten doinuan.